Jak należy obchodzić środę popielcową?

Środę popielcową nazywa się również Popielcem, ze względu na to, że tego dnia ksiądz posypuje głowy wiernych popiołem. Jest to związane jeszcze z VII-wieczną tradycją pokutników, którzy na znak pokuty posypywali tak swoje głowy. Z czasem stało się to obowiązujące w całym kościele, co potwierdził papież Urban II. Dodatkowo popiół do posypywania głów wiernych miał nie być zwykłym popiołem pochodzącym z czegokolwiek, lecz z palm, które zostały poświęcone w czasie Niedzieli Palmowej w poprzedzającym Popielec roku. Miało to nadać mu szczególne znaczenie, związane z Wielkąnocą, na którą oczekuje się w czasie długiego postu.

Najważniejszym elementem środy popielcowej jest wyjście do kościoła na mszę, w czasie której na znak pokuty ksiądz posypuje wiernych popiołem. W zależności od regionu oraz kraju może to przybierać różne formy. W niektórych miejscach dosłownie rozumie się zwyczaj posypywania głowy, więc ksiądz sypie na włosy wiernych odrobinę popiołu, jednak częściej można spotkać się ze zwyczajem rysowania na czole znaku krzyża lub pozostawiania na nim kropki z popiołu. Niezależnie od wyglądu namaszczenia popiołem kapłan używa przy tym słów „z prochu powstałeś i w proch się obrócisz”. Posypywanie popiołem ma być wyrazem żalu za popełnione grzechy, z którymi trzeba się zmierzyć i za które trzeba żałować, nim przyjdzie Wielka Niedziela i symboliczne zmartwychwstanie Chrystusa.

Ze względu na to, że środa popielcowa jest początkiem wielkiego postu, skłania do refleksji. Warto wykorzystać ten dzień na przemyślenie swojego dotychczasowego postępowania, ocenienia, czy było dobre, czy nie najlepsze, co można by w nim poprawić i dlaczego. Osoby, dla których religia jest istotna w życiu i nie celebrują środy popielcowej ze względu na przyzwyczajenie, mogą wykorzystać ten czas na modlitwę, spowiedź, dokonanie pojednania zarówno z Bogiem, jak i z bliskimi. Jest to również dobra pora na przedsięwzięcie postanowień na wielki post i określenie, od czego w ramach pokuty będzie się powstrzymywało.

W środę popielcową według prawa kanonicznego obowiązuje post. Nie powinno się tego dnia spożywać pokarmów mięsnych oraz jadać więcej niż jednego posiłku do syta, chociaż nie obowiązuje to dzieci do 14 roku życia. W czasie Popielca potrawą, którą najchętniej się spożywa, są śledzie w różnej postaci, gotowane ziemniaki, kasze różnego rodzaju, ale bez dodatku sosów, zwłaszcza mięsnych. Obecnie można stworzyć własny postny jadłospis, pamiętając o niewielkich porcjach oraz braku tłustych oraz słodkich elementów w posiłku, ponieważ również jedzenie ma być w tym czasie elementem zwyczajów pokutnych.