Jeździectwo – podstawowe pojęcia
Jeździectwo – podstawowe pojęcia
Jeździectwo, jak każda inna dziedzina, ma swoje specyficzne pojęcia, których znajomość może okazać się bardzo cenna, gdy zaczynamy swoją przygodę z tą dziedziną sportu. Niektóre z przydatnych określeń z tej dziedziny wyjaśniamy w tym artykule.
Rząd jeździecki
Rząd jeździecki składa się z ogłowia oraz siodła. Ogłowie (inaczej uzda) to rzemienie, które zakładamy na głowę konia wraz z kiełznem, aby możliwe było kierowanie zwierzęciem podczas jazdy wierzchem. Typowym kiełznem jest wkładane koniowi do pyska wędzidło. Kiełzno łączą z ręką jeźdźca wodze. Uzda umożliwiająca prowadzenie konia lub przywiązanie go bez użycia ogłowia z wędzidłem to kantar. Siodło przytrzymywane jest przez opasujący konia popręg.
Chody koni
Najwolniejszy chód konia to czterotaktowy stęp. Szybszy jest dwutaktowy, rytmiczny kłus. Trzytaktowy, szybki chód konia to galop. Najszybszy jest czterotaktowy cwał.
Jeździec
Jeździec nosi specjalne spodnie bez szwów po wewnętrznej stronie, co zapobiega otarciom, tak zwane bryczesy. Łydkę jeźdźca ochraniają sztylpy, a głowę kask, czyli toczek. Układ ciała jeźdźca na koniu, umożliwiający zachowanie równowagi i kontrolowanie zwierzęcia, to tak zwany dosiad. Półsiad to dosiad, dzięki któremu odciążany jest grzbiet zwierzęcia; stosuje się go w przypadku młodych koni, podczas jazdy terenowej i skoków przez przeszkody. Rytmiczne unoszenie się jeźdźca podczas jazdy kłusem to anglezowanie.
Nauka jazdy konnej
Do nauki jazdy konnej służą maneż, czyli ujeżdżalnia, oraz lonża – specjalna linka o długości około 15 metrów, umożliwiająca prowadzenie konia po okręgu.
Ujeżdżanie i konkursy
Zawody w konkurencji ujeżdżenia odbywają się na czworoboku, a w skokach przez przeszkody – na parkurze. Zawody WKKW (Wszechstronny Konkurs Konia Wierzchowego) to jedna z konkurencji olimpijskich, obejmuje konkurs ujeżdżenia, skoków przez przeszkody oraz próbę terenową.
Przeszkody
Pionowa przeszkoda złożona z kilku ułożonych w jednej płaszczyźnie drągów to stacjonata. Przeszkoda składająca się z dwóch stacjonat o zbliżonej wysokości nazywa się okser. Przeszkodą crossową (terenową) jest na przykład bankiet (uskok terenu pokonywany jednym skokiem).
Inne pojęcia
Wysokość konia mierzy się w kłębie (najwyższy punkt grzbietu konia, na którym opiera się siodło). Folblut to koń pełnej krwi angielskiej, a wałach – wykastrowany ogier. Narowy to negatywne, nabyte zachowania konia. Jeden z typowych końskich narowów to tak zwane tkanie – koń rytmicznie przenosi ciężar ciała z jednej nogi na drugą i porusza głową w przód i w tył. Koń ochwacony cierpi na zapalenie tworzywa kopytowego spowodowane na przykład niewłaściwym żywieniem albo pozostawieniem zgrzanego zwierzęcia na zimnie.