Co trzeba wiedzieć o nawożeniu roślin?

Kiedyś, zanim rozwinął się przemysł chemiczny, stosowano jedynie nawożenie organiczne (obornik, kompost, gnojówka). W momencie pojawienia się nawozów sztucznych sprawa bardzo się uprościła, pojawiły się także chemiczne środki ochrony roślin, ułatwiające walkę ze szkodnikami (pestycydy) oraz chwastami (herbicydy). Dzięki odpowiedniemu doborowi składników nawozów mineralnych (azot, fosfor, potas i inne) oraz zabiegom ochronnym plony znacząco wzrosły, owoce i warzywa stały się piękne i dorodne. Jest jednak i ciemna strona tego sukcesu.

Nawozy mineralne łatwo dobrać do potrzeb hodowanych roślin, dokładnie są określone pory ich stosowania, jest wiele rodzajów nawozów dla różnych upraw. Wydawałoby się, że to doskonałe rozwiązanie. Niestety, nie do końca. Stosując te nawozy, można zaszkodzić roślinom, jeżeli któregoś składnika będzie za dużo. Rośliny przenawożone chorują i obumierają. Nawozy sztuczne nie tworzą warstwy próchniczej gleby, która powoli jałowieje. One jedynie zmieniają skład chemiczny gleby, nie wpływają na jej strukturę. Poza tym są toksyczne dla pożytecznych zwierząt (np. jeży), a szczególnie owadów. Kiedy giną owady, chociażby pszczoły, nie ma kto zapylać roślin. Środki chemiczne odkładają się w roślinach i dostają się do organizmów tych, którzy je konsumują.

Nawozy organiczne są naturalne, nie zaburzają w zasadzie funkcjonowania naszego środowiska. Nie szkodzą zwierzętom, nie odkładają się w roślinach, które spożywamy. Poprawiają strukturę gleby, a także wprowadzają do niej pożyteczne mikroorganizmy i tworzą warstwę cennej próchnicy. Niektórych z nich nie można przedawkować. Można je wyprodukować we własnym gospodarstwie, ale są także dostępne w sprzedaży. Mają wiele zalet. Trzeba jednak wiedzieć, jak je stosować, bo użyte w niewłaściwy sposób (na przykład w zbyt dużym stężeniu albo zbyt świeże) też mogą być szkodliwe dla roślin.

Obornik to po prostu usunięta z pomieszczenia, gdzie przebywają zwierzęta, zużyta ściółka, wymieszana z moczem i odchodami, czyli po prostu gnój. Ta niezbyt atrakcyjnie pachnąca substancja jest bardzo cennym nawozem. Odpowiednio stosowany nadaje się dla wszystkich roślin. W zależności od gatunku hodowanych zwierząt inny jest skład chemiczny obornika. Można stosować obornik przekompostowany albo suszony lub granulowany. Obornik świeży jest najbardziej skoncentrowany, zawiera amoniak i drobnoustroje żywiące się azotem, co może być szkodliwe. Z tego względu obornik nie powinien dostać się do wód gruntowych. Bardziej korzystny dla roślin jest obornik przekompostowany.

Kompost jest nawozem organicznym wytwarzanym z odpadów roślinnych, których rozkład następuje przy dostępie tlenu. Kompostem nie można przenawozić roślin, jest całkowicie bezpieczny także dla środowiska. Kompost można bardzo łatwo wyprodukować samemu. Są dwie metody kompostowania – w pryzmach kompostowych lub kompostownikach. Łatwiej jest kompostować w pryzmie, ale trwa to dłużej (do półtora roku) i nie wygląda zbyt estetycznie. Lepiej kupić gotowy pojemnik na kompost z tworzywa sztucznego albo zbudować drewniany kompostownik. Termokompostowniki z tworzywa sztucznego dzięki odpowiedniej izolacji termicznej przyspieszają znacznie proces kompostowania.