Co warto wiedzieć o środzie popielcowej?

Jak sama nazwa dnia wskazuje, jest on związany z popiołem. Nie jest on tylko symboliczny, lecz rzeczywisty, używany w czasie popielcowych nabożeństw do znaczenia głów wiernych. Początki posypywania głowy popiołem związane są jeszcze ze średniowiecznymi pokutnikami, którzy w ten sposób podkreślali swój żal za grzechy. Początkowo nie był to rozpowszechniony zwyczaj. Dopiero papież Urban II w XI wieku uznał go za obowiązek każdego chrześcijanina. Zaznaczył przy tym, że popiół do posypywania wiernych powinien pochodzić ze spalonych palm, przyniesionych w Niedzielę Palmową roku poprzedzającego Popielec.

Środa popielcowa w Polsce gromadzi wielu wiernych w kościołach. Jednocześnie ciekawym zjawiskiem jest różny sposób użycia popiołu, w zależności od regionu kraju. Na północy oraz północnym-wschodzie kapłan posypuje głowy odrobiną popiołu tak, jak robiono to w dawnych wiekach. Natomiast na południu oraz południowym-zachodzie popularniejsze jest znaczenie popiołem znaku krzyża na czołach wiernych. Przy jednym i drugim sposobie wymawiana jest formułka: z prochu powstałeś, w proch się obrócisz.

Popielec to nie tylko wyjście do kościoła. Ze względu na to, że rozpoczyna ona Wielki Post, w czasie którego wskazane jest powstrzymywanie się od wielu pokarmów, już w czasie trwania środy popielcowej należy rozpocząć wystrzeganie się niektórych rodzajów jedzenia, szczególnie potraw mięsnych, dla osób które ukończyły 14 rok życia. Natomiast dorosłych obowiązuje post ścisły, czyli spożywanie 1 posiłku w ciągu dnia. Ze względu na to, że nie każdy może lub chce podjąć się takiego wyrzeczenia, Kościół zaleca unikanie mięsa i skupienie się na potrawach lekkich, postnych, najczęściej mącznych.

Okres, który rozpoczyna środa popielcowa, kończy się Wielkanocą, czyli czasem wspominania męki, śmierci i zmartwychwstania, jednak nie musi być czasem przygnębienia i umartwiania się. Z myślą o przesłaniu, jakie niósł ze sobą Jezus, należy poddać się rozmyślaniom, oczyścić serce, zastanowić nad sobą, swoim zachowaniem oraz ewentualnymi grzechami. Z tego powodu spowiedź przed świętami wielkanocnymi jest konieczna w liturgii katolickiej, ponieważ pozwala powitać zmartwychwstałego Jezusa z czystym sercem oraz sumieniem.

Wielki Post to czas, kiedy można oczyścić serce i umysł, ale również podjąć istotne postanowienia związane z powstrzymywaniem się nie tylko od pokarmów, ale i od innych rzeczy, które ma się na co dzień. Każdy, nawet dziecko, może w tym okresie podjąć postanowienie o rezygnacji z pewnych rzeczy lub uciech na całe 40 dni. Pozwala to na sprawdzenie własnej siły woli oraz symbolizuje pokutę Jezusa, który przez 40 dni pościł i medytował na pustyni.