Jak napisać dobrą recenzję?

Aby napisać najprostszą recenzję, wystarczy znać podstawowe fakty związane z danym wydarzeniem, na przykład treść i problematykę filmu, jego twórców i ewentualnie ich inne osiągnięcia, gatunek, rok i kraj realizacji. Bardziej ambitna recenzja będzie zawierała analizę danego dzieła, uwzględniającą zastosowane środki wyrazu (w filmie na przykład będą to montaż, typy ujęć, efekty specjalne, gra aktorska, rola muzyki, scenografia).

Istotą recenzji nie jest jednak wyłącznie podanie konkretnych informacji ani analiza. Recenzja powinna zawierać ocenę. Jeśli piszesz recenzję, powinieneś ustalić, jakie kryteria oceny zastosujesz, i wypowiedzieć się na temat danego zjawiska. Opinia ta będzie subiektywna, ale nie może być gołosłowna – trzeba ją uzasadnić. Tak więc w recenzji ważna jest argumentacja. I pamiętaj, że nie można ocenić czegoś, o czym się nic nie wie. Jeśli chcesz zrecenzować film, powinieneś go obejrzeć i mieć podstawową wiedzę na temat filmowych środków wyrazu. Ważną cechą recenzji jest jej aktualność – recenzowane są na ogół najświeższe wydarzenia artystyczne.

Pracę nad recenzją zacznij od zebrania dokładnych informacji na temat omawianego zjawiska. Treści informacyjne zawierać musi każda recenzja. Następnie przejdź do dokładnego poznania utworu czy wydarzenia, które recenzujesz. Powinieneś znać treść i problematykę recenzowanej książki, filmu czy spektaklu teatralnego, układ wystawy czy przebieg koncertu. Nie wystarczy znać nazwiska twórców, trzeba coś o nich wiedzieć, znać ich biografię, inne dokonania artystyczne, styl, jakim się posługują.

Kolejny krok to wprowadzenie elementów oceny. Oceniać możesz już w trakcie analizy dzieła. Oceniając, uwzględnij specyfikę danego zjawiska – inaczej zrecenzujesz film akcji, a inaczej ambitny dramat psychologiczny cenionego reżysera. Pamiętaj, że swoje sądy powinieneś uzasadnić (a nie jest wystarczającym uzasadnieniem stwierdzenie, że tobie coś się podoba lub nie). Ocenę można sformułować, zestawiając dane dzieło z innymi dokonaniami twórcy lub podobnymi dziełami innych twórców. Można podkreślić walory dzieła (wzbogaca wiedzę, ma interesującą kompozycję, wzrusza). Pisząc swoją recenzję, możesz powołać się na recenzje innych autorów, a także z nimi polemizować. W zakończeniu warto zachęcić do poznania danego dzieła lub wręcz przeciwnie, zniechęcić odbiorcę do niego, jeśli recenzja jest krytyczna.

Autor recenzji powinien mieć pewną wiedzę na temat dziedziny, o której się wypowiada. Nie wystarczy obejrzeć film, trzeba wiedzieć coś o jego reżyserze, aktorach, scenarzyście, czasem kompozytorze czy operatorze. Bardzo pomaga znajomość ich innych realizacji filmowych. Przydatna jest wiedza o filmowych środkach wyrazu i znajomość specjalistycznego słownictwa (kadr, scena, ujęcie, plan).

Autor recenzji może być zawodowym krytykiem lub artystą. Często jednak recenzje piszą zwykli odbiorcy, na przykład internauci (lub uczniowie po szkolnej wycieczce do kina lub teatru). Typ recenzji zależy od kompetencji autora – od krytyka czy pisarza oczekujemy rozbudowanej recenzji analizującej dane dzieło na tle współczesnej kultury i dorobku artysty, zawierającej pewne postulaty dotyczące kierunku rozwoju sztuki. Autor nie będący profesjonalistą może ograniczyć się do podania informacji o utworze, podstawowej analizy i krótkiej oceny.