Astma – diagnoza i leczenie
Astma – diagnoza i leczenie
Astma jest przewlekłą chorobą dróg oddechowych, na którą choruje co dziesiąty dorosły. Jeszcze częściej występuje ta choroba wśród dzieci. Charakterystycznym dla choroby objawem jest skurcz oskrzeli, któremu towarzyszy obrzęk i stan zapalny oraz wydzielanie śluzu. Przewlekły stan zapalny powoduje występowanie nawracających ataków (najczęściej w nocy i nad ranem), dla których charakterystyczny jest kaszel, świszczący oddech, odczucie ucisku w klatce piersiowej i duszność. Leczenie astmy polega na łagodzeniu stanu zapalnego oraz duszności poprzez podawanie odpowiednich leków.
Jak dochodzi do ataku astmy?
U chorego na astmę utrzymuje się proces zapalny w błonie śluzowej oskrzeli. Pod wpływem różnych czynników dochodzi do skurczu oskrzeli i obrzęku, a także wydzielania się śluzu. Utrudnia to oddychanie, a zwłaszcza wydychanie powietrza. Atak astmy może być spowodowany zanieczyszczeniem powietrza, dymem tytoniowym, wysiłkiem fizycznym, oddychaniem zimnym powietrzem, drażniącym zapachem. Przy astmie o podłożu alergicznym ataki powoduje kontakt z czynnikiem uczulającym (mogą to być roztocza kurzu domowego, sierść zwierząt, pleśnie czy pyłki). Przyczyną ataku może być także infekcja dróg oddechowych oraz przyjmowanie niektórych leków (na przykład aspiryny), a także stres. Jeśli astma nie jest prawidłowo leczona, dochodzi do trwałej zmiany struktury oskrzeli i zmniejszenia wydolności oddechowej chorego.
Jak zapobiegać atakom?
Chory na astmę powinien być pod opieką lekarza i regularnie zgłaszać się na wizyty kontrolne oraz przyjmować leki. Lekarz monitoruje stan pacjenta, między innymi wykonując badanie spirometryczne w celu określenia stopnia wydolności oddechowej. Ważne jest także unikanie czynników ryzyka. Astma może być następstwem kontaktu z środkami chemicznymi w miejscu pracy. Konieczna jest wtedy zmiana stanowiska pracy. Często chorują osoby otyłe, a zatem wskazana jest kontrola wagi i podjęcie starań o jej redukcję. Należy unikać czynników powodujących ataki, takich jak dym tytoniowy (nie powinno się palić ani przebywać w towarzystwie osób palących) czy drażniące zapachy. Osoby chore na astmę nie powinny używać dezodorantów czy perfum o mocnym zapachu, rozpuszczalników, środków chemicznych. Mogą stosować jedynie takie farby i lakiery, które nie powoduj ą podrażnień układu oddechowego. Jeśli astma ma podłoże alergiczne, należy unikać kontaktu z alergenem. Ponieważ nie zawsze jest to możliwe, warto przeprowadzić odczulanie. Chorzy na astmę nie powinni także zażywać lekarstw zawierających kwas acetylosalicylowy, na przykład aspiryny. Należy także unikać infekcji dróg oddechowych.
Jak łagodzić duszności w czasie ataku astmy?
W czasie ataku astmy dochodzi do gwałtownego skurczu oskrzeli, co powoduje duszności. Aby ułatwić oddychanie, stosuje się środki wziewne, które powodują rozszerzenie oskrzeli i umożliwiają oddychanie. Podaje się je za pomocą inhalatorów. Podstawowe leki rozszerzające oskrzela to beta-mimetyki. Są to preparaty szybko działające, powodują rozszerzenie oskrzeli już po kilku minutach. Powinno się je podawać także profilaktycznie przed wysiłkiem fizycznym.
Jak kontrolować przebieg choroby?
Oprócz środków doraźnych, które mają przerwać atak astmy, stosuje się preparaty działające długofalowo. Mają one działanie przeciwzapalne i powinny być przyjmowane regularnie. Stosuje się leki przeciwalergiczne w przypadku astmy o podłożu uczuleniowym, beta-mimetyki o przedłużonym działaniu oraz glikokortykosteroidy wziewne. Te ostatnie są najskuteczniejszymi lekami na astmę przewlekłą. Preferuje się podawanie środków wziewnych, gdyż działają one tylko na oskrzela i mają mniej działań niepożądanych (przykładowo glikokortykosteroidy podawane doustnie stosuje się tylko w ciężkich przypadkach choroby ze względu na skutki uboczne). Tak więc najskuteczniejsze i bezpieczne leki na astmę przewlekłą to sterydy wziewne.
