Dlaczego warto wykonywać ćwiczenia oddechowe?

Współczesny model życia nie sprzyja zdrowemu, efektywnemu oddychaniu. Czas spędzamy w pomieszczeniach dusznych albo klimatyzowanych, gdzie tak zwane „świeże powietrze” zawiera sporo ciekawych dodatków pochodzących z systemu klimatyzacji. Palimy papierosy, wprowadzając do płuc mnóstwo trucizn. Na ulicach oddychamy powietrzem zanieczyszczonym spalinami. Zażywamy za mało ruchu, pracujemy i odpoczywamy, siedząc. W efekcie pojemność naszych płuc nie jest wykorzystywana w pełni, pracują „na połowę mocy”. A nasz organizm otrzymuje mniej tlenu. Dlatego czujemy się zmęczeni i rozdrażnieni, mamy problemy z koncentracją, jesteśmy senni, nie przychodzą nam do głowy rozwiązania problemów. Przyczyną tych kłopotów jest to, że oddychamy zbyt płytko.

Prawidłowe oddychanie wymaga zaangażowania zarówno mięśni klatki piersiowej, jak i brzucha. Należy unikać oddychania jedynie brzusznego lub jedynie piersiowego. Przy oddychaniu piersiowym podczas wdechu poszerzają się głównie górne obszary klatki piersiowej, następuje uniesienie ramion i łopatek, a dopiero potem podciągnięcie brzucha.

Przy oddychaniu brzusznym podczas wdechu rozszerzają się jedynie dolne partie płuc, część górna klatki piersiowej nie pracuje, brzuch wypychany jest na zewnątrz. Oba sposoby są nieprawidłowe. Nawyk poprawnego oddychania można sobie wyrobić za pomocą ćwiczeń. Zbyt płytkie oddychanie jest niezdrowe, dlatego warto ćwiczyć przeponę. Ten mięsień oddechowy stanowi dolną ścianę klatki piersiowej. Poprawnie pracująca przepona umożliwia głośne mówienie bez obciążania krtani, co jest ważne podczas pracy głosem, a także śpiewu.

Wykonując systematycznie to ćwiczenie (co najmniej dwa razy dziennie), opanujesz właściwy tryb oddychania, angażujący zarówno mięśnie klatki piersiowej, jak i brzucha. Połóż się na plecach na podłodze. Na brzuchu połóż średniej wielkości książkę. Wykonaj wdech ustami i nosem w taki sposób, aby książka się uniosła. Pozostań chwilę w tej pozycji, a następnie wolno wypuść powietrze. Książka powinna opaść powoli, łagodnym ruchem. Przy wydechu możesz wymawiać spółgłoskę „f”.

Umiejętność poprawnego oddychania jest bardzo istotna, gdyż tylko w ten sposób możesz dostarczyć organizmowi dostateczną ilość energii. Nawyk poprawnego oddychania jest bardzo ważny podczas wykonywania ćwiczeń fizycznych (nie powinno się ćwiczyć na bezdechu, co zdarza się osobom niewytrenowanym), a w przypadku kobiet – podczas porodu (prawidłowego oddychania można nauczyć się w szkole rodzenia). Umiejętność oddychania jest konieczna podczas pracy głosem i śpiewu. Kontrola oddechu ułatwia zapanowanie nad sobą w sytuacjach stresowych.

Hiperwentylacja polega na zbyt szybkim i zbyt głębokim oddychaniu (ponad 20 oddechów na minutę). Na skutek hiperwentylacji dochodzi do obniżenia poziomu dwutlenku węgla we krwi i wzrostu pH krwi, co w konsekwencji powoduje niedotlenienie organizmu. Oddech jeszcze bardziej przyspiesza i stan chorego pogarsza się. Do gwałtownej hiperwentylacji może dojść pod wpływem silnego stresu, urazu i silnego bólu albo podczas ataku paniki. Pierwsza pomoc podczas ataku hiperwentylacji polega na uspokojeniu chorego i spowolnieniu rytmu oddychania. Bardzo skuteczne jest oddychanie przez papierową torebkę albo złożone dłonie, gdyż wtedy zwiększa się ilość dwutlenku węgla we wdychanym powietrzu. Dzięki temu nie spada jego poziom w organizmie i choremu nie grozi utrata przytomności.