Jak delikatnie wytłumaczyć dziecku śmierć?

Nie można udawać, że śmierci nie ma i liczyć, że dziecko nie będzie pytać lub samo zrozumie, gdy będzie starsze. Tak, jak naturalnie traktuje się temat narodzin, należy potraktować temat śmierci, która zainteresuje dziecko prędzej czy później na tyle, żeby o nią pytać. Czasami jest to spowodowane śmiercią w rodzinie, czasami rozmowami z rówieśnikami albo zasłyszanymi rozmowami dorosłych.Jeżeli jest się osobą wierzącą, można na pytania dziecka o to, dokąd poszli dziadek, babcia, ciocia, powiedzieć, że obecnie znajdują się w Niebie, przy Bogu. Warto wspomnieć, że idzie tam nie ciało, lecz nieśmiertelna dusza, dlatego żaden żyjący człowiek nie może się tam dostać. Jest to istotne, gdyż dzieci mają tendencję do brania takich słów bardzo dosłownie i mogą nie tylko pytać, kiedy pojadą w odwiedziny do tajemniczego Nieba, ale nawet planować same się tam dostać.

W czasie rozmów o śmierci lub wyjaśniania jej dziecku dobrze jest sięgać do tego, co dziecko zdołało już poznać, czyli do przyrody. Przemijanie pór roku od wiosny do zimy można skutecznie wykorzystać, przypominając maluchowi, że wiosną na drzewach pojawiają się młode listki, dojrzewają, a na zimę opadają i tak właśnie jest z ludzkim życiem – najpierw narodziny, potem stopniowe opadanie z sił, aż do śmierci. Od roślin można przejść do świata zwierząt, wyjaśniając dziecku, że one podobnie jak człowiek: rodzą się, dojrzewają, umierają, ponieważ taki jest cykl życia wszystkiego.

Nie zawsze udaje się przygotować dziecko na to, czym jest śmierć. Zdarza się, że członek rodziny, dobrze znany, bliski, umiera i dziecko nie wie, co się dzieje. Jest zdezorientowane, zwłaszcza gdy widzi, że rodzic płacze, jest smutny i mniej się uśmiecha. Nie należy okłamywać dziecka na temat sytuacji oraz swoich odczuć. Powiedzenie, że babcia wyjechała, zasnęła nie jest dobrym sposobem. Lepiej wyjaśnić maluchowi, że babcia umarła i to wydarzenie budzi smutek oraz tęsknotę. Dzięki temu dziecko będzie wiedziało, czemu rodzice są smutni, płaczą i przejdzie etap żałoby razem z nimi. Jest to dla dziecka nie tylko pomocne w zrozumieniu śmierci, lecz również pozwala mu rozwinąć nowe emocje. Zatajanie, brak żałoby, brak zrozumienia emocji rodziców może spowodować w dziecku traumę, a nawet myślenie, że brak babcinych odwiedzin to jego wina.

Zazwyczaj tłumacząc dziecku śmierć, mówi się, że to starsi, starzy ludzie odchodzą. Trudniej jest, kiedy dochodzi do śmierci młodej osoby, np. w wypadku. Wtedy niezbędne jest powiedzenie, że tego rodzaju nieszczęśliwe wypadki mogą przytrafić się w każdym wieku, jednak ich ryzyko nie jest na tyle duże, żeby bać się wychodzić z domu. Warto przypomnieć dziecku w takiej sytuacji, że uwaga podczas poruszania się na ulicy jest niezwykle istotna.