Jak postępować w przypadku ukąszenia węża?
Jak postępować w przypadku ukąszenia węża?
W Polsce żyje tylko jeden jadowity wąż, żmija zygzakowata. Ukąszenie żmii jest niebezpieczne, ale szybko udzielona pomoc na ogół zapewnia powrót do zdrowia. Inaczej jest w przypadku jadowitych węży zamieszkujących inne kontynenty. Jad niektórych węży egzotycznych jest tak toksyczny, że zabija człowieka niemal natychmiast albo w ciągu kilku godzin. Czasem nawet natychmiastowe udzielenie pomocy może nie uratować ukąszonego człowieka. Dlatego jeśli masz zamiar zwiedzać egzotyczne kraje, powinieneś wiedzieć, jak postępować w przypadku napotkania węża i co robić, gdy dojdzie do ukąszenia.
Obecnie nie zaleca się w przypadku ukąszenia węża, gdy nie ma bezpośredniego zagrożenia życia, zakładania opaski uciskowej, gdyż niedokrwienie miejsca ukąszenia może spotęgować działanie jadu. Natomiast jeśli jad działa na układ nerwowy, co bezpośrednio zagraża życiu, konieczne jest założenie opaski, aby opóźnić jego działanie (na przykład przy ukąszeniu kobry indyjskiej).
Aby uniknąć ukąszenia węża, jeśli go spotkasz w terenie, zachowaj spokój i wycofaj się powoli, nie podchodź, nie dotykaj i nie próbuj chwytać. Noś długie spodnie i buty zakrywające kostkę. Nie rozbijaj namiotu blisko zarośli, skupisk kamieni, skał. Nie kładź się bezpośrednio na ziemi. Zanim założysz buty i ubranie, wytrząśnij je. Sprawdzaj pościel i śpiwór, zanim się położysz. Zanim usiądziesz na zwalonym drzewie czy głazie, sprawdź, czy pod spodem nie ma węża.
Jak działa jad węża?
Jad węży może oddziaływać na komórki krwi, naczynia krwionośne, mięśnie i skórę oraz na układ nerwowy. Powoduje paraliż, zaburzenia pracy serca i układu oddechowego, krwotoki. Jeśli jad dostanie się do organizmu człowieka, konieczne jest podanie odpowiedniej surowicy. Niektóre węże egzotyczne są bardzo jadowite. Czarna mamba na przykład atakuje wielokrotnie, za każdym razem wpuszczając ilość jadu, która mogłaby zabić dziesięciu ludzi. Podczas jednego ugryzienia tajpana pustynnego wydziela się ilość jadu wystarczająca do uśmiercenia stu osób. W dodatku często jad działa bardzo szybko. Jeśli nie zostanie udzielona pomoc, ofiara umiera przed upływem doby. Czasem mamy tylko kilka godzin. Kobra żyjąca na Filipinach zabija w pół godziny.
Objawy ukąszenia przez węża
Ukąszenie węża pozostawia charakterystyczny ślad – dwa czerwone punkty oddalone od siebie od pół centymetra do centymetra. Miejsce to boli, puchnie i sinieje. Mogą pojawić się pęcherze. Czasem dochodzi do powiększenia najbliższych węzłów chłonnych. Oprócz tych objawów miejscowych występuje ogólna reakcja organizmu na jad. Może dojść do gwałtownego spadku ciśnienia, utraty przytomności, zatrzymania krążenia i oddechu.
Pierwsza pomoc w przypadku ukąszenia węża
Gdy dojdzie do ukąszenia przez jadowitego węża, szybkie udzielenie pierwszej pomocy jest konieczne, by uratować ofiarę. Natychmiast wzywamy fachową pomoc (podajemy konkretne, rzeczowe informacje, posługując się językiem zrozumiałym dla służb ratunkowych w danym kraju), a następnie wykonujemy następujące czynności:
* Umieszczamy osobę ukąszoną w bezpiecznym miejscu.
* Jeśli jest to możliwe, przemywamy ranę wodą z mydłem.
* Zdejmujemy z ukąszonej kończyny buty, zegarek, obrączkę, pierścionki, bransoletkę itp., żeby zmniejszyć ból i uniknąć późniejszych komplikacji spowodowanych opuchlizną.
* Uspokajamy ofiarę. Lęk powoduje przyspieszenie tętna, a wtedy jad szybciej rozchodzi się po organizmie. Ofiara nie powinna także wykonywać zbędnych ruchów.
* Układamy poszkodowanego w pozycji leżącej, okrywamy kocem lub folią izotermiczną, unieruchamiamy zranioną kończynę.
* Dbamy o to, by rana pozostawała poniżej poziomu serca.
* Jeśli dysponujemy pompką do odsysania jadu, staramy się usunąć jak największą jego ilość.
* Bandażujemy ukąszone miejsce (można bandażem elastycznym), tak by spowodować ucisk, ale nie zaburzyć przepływu krwi.
* Obserwujemy poszkodowanego, sprawdzając, czy nie doszło do wstrząsu. W razie zatrzymania krążenia i oddechu podejmujemy masaż serca i sztuczne oddychanie.
* Jeśli nie jest możliwe wezwanie pogotowia ratunkowego, organizujemy jak najszybszy transport poszkodowanego do szpitala.Co jeszcze należy zrobić?
Oprócz wezwania pomocy i zapewnieniu poszkodowanemu bezpieczeństwa, ważne jest też rozpoznanie, jaki wąż go ukąsił, aby można było szybko podać właściwą surowicę. Świadek wypadku powinien go szybko sfotografować, zanim ucieknie, lub chociaż postarać się dokładnie zapamiętać jego wygląd. Natomiast nie należy próbować schwytać węża, jeśli nie ma się odpowiednich umiejętności, może to się bowiem skończyć kolejnym wypadkiem.
Czego nie robimy?
Nie należy nacinać rany (niebezpieczeństwo infekcji) ani wysysać jadu (zagrożenie dla ratownika). Nie tamujemy krwawienia, gdyż wraz z krwią wydalany jest jad. Nie podajemy poszkodowanemu alkoholu ani leków doustnych.
Czy w Polsce może cię ukąsić wąż egzotyczny?
Niestety, jest to możliwe, choć takie wypadki nie zdarzają się powszechnie. Przyczyną są nielegalne hodowle zwierząt egzotycznych. Wąż może uciec hodowcy albo zostać przez niego wypuszczony na przykład w obawie przed kontrolą. W szpitalach nie zawsze dostępna jest surowica dla każdego egzotycznego gatunku. Dlatego jeśli napotkamy w miejskim parku albo innym nietypowym miejscu węża, nawet nieruchawego z powodu niskiej temperatury, nie dotykajmy go pod żadnym pozorem. Należy wezwać pomoc.
