Jak wykonać zielnik?

Zielnik nazywany jest również herbarium, od łacińskiego słowa herba, oznaczającego zioło. Wykonany jest zazwyczaj w formie zeszytu, co jest najwygodniejsze, zarówno przy uzupełnianiu, jak również przy przeglądaniu. Stare zielniki były nieraz bardzo duże, oprawiane w skórę i cenne. Obecnie stanowią źródło wiedzy o zasięgu roślinności w przeszłości oraz nazewnictwie. Jednak zielniki robione przez dzieci nie muszą mieć aż takiego znaczenia. Mają one nauczyć je rozpoznawania roślin, które są w okolicy, i zazwyczaj skupiają się na najpopularniejszych gatunkach rosnących w pobliżu domu, szkoły albo w pobliskim lesie.

Pierwszym krokiem, żeby przygotować zielnik, jest zebranie roślin. Dziecięce zielniki nie muszą być bardzo grube, chociaż im więcej roślin znajdzie się w środku, tym lepiej dla dziecka i dla zielnika. Wychodząc na łąkę albo do lasu, trzeba zaopatrzyć się w tekturową teczkę – większą niż format A4 – na zbierane rośliny. Warto przygotować również gazety, najlepiej z kolorowych pism, bo mniej chłoną wilgoć, i każdą roślinę pakować osobno. Żeby pomóc sobie przy zbieraniu, dobrze jest mieć przy sobie ilustrowany atlas roślin. Dzięki niemu bez problemu znajdzie się nazwę danej rośliny, jej kształt lub rozwieje się wątpliwości co do gatunku. Rośliny można od razu podpisywać, wrzucając do gazety, w której będą przenoszone, kartkę z nazwą. Podczas zbierania roślin niezbędne jest pamiętanie, że nie wolno zrywać roślin z parków krajobrazowych czy rezerwatów ani roślin będących pod ochroną.

Zebrane rośliny są wilgotne, więc przyklejenie ich na karty zielnika od razu po zebraniu byłoby błędem. Trzeba je wysuszyć. W tym celu każdą roślinę osobno należy położyć na papierze, może to być najgorszy papier, jaki znajdzie się w domu. Im gorszy, tym lepiej wchłonie wilgoć. Wszystkie rośliny układa się na osobnym papierze, przekłada kilkoma warstwami kartek z gazet i wymienia za każdym razem, gdy papier stanie się lekko wilgotny. Kartki należy dodatkowo przycisnąć czymś ciężkim. W warunkach domowych są to najcięższe książki w mieszkaniu lub kilka tomów jeden na drugim, które sprasują roślinę.

Zielnik przygotowywany do szkoły może mieć format A4 lub A5. Na jednej stronie powinna zmieścić się jedna cała roślina oraz przypisy. Wśród nich powinna znaleźć się nazwa polska, nazwa łacińska, rodzina, do której roślina należy, miejsce i czas jej zebrania. Są to podstawowe, niezbędne informacje. Można je wyszukać w ilustrowanym katalogu roślin lub przy pomocy rodziców w Internecie. Rośliny należy przymocowywać do strony paskami papierowymi z dwóch stron posmarowanymi klejem, co jest skuteczniejsze niż taśma klejąca. Zielnik można zszyć z prawej strony sznurkiem, wcześniej przygotowując mu kartę tytułową z napisem „Zielnik” oraz imieniem i nazwiskiem twórcy.