Na czym polega działanie hipnozy?

Hipnoza jest stanem świadomości, różniącym się od zarówno od stanu czuwania, jak i snu oraz głębokiego relaksu. Mózg pracuje wtedy inaczej, co można określić na podstawie częstotliwości fal mózgowych. W stanie hipnozy w mózgu można zarejestrować jedynie dolny zakres fal alfa (charakterystycznych dla stanu wyciszenia i relaksu) oraz górny zakres fal theta, występujących z kolei w stanie głębokiego relaksu. Brakuje charakterystycznych dla stanu czuwania fal beta oraz pojawiających się w czasie snu fal delta. W hipnozie jesteśmy silnie skoncentrowani na tym, co wskazują sugestie hipnotyzera, i ignorujemy pozostałe informacje. W tym specyficznym stanie mamy dostęp do wielu danych ukrytych przed świadomym umysłem, a zapisanych w podświadomości.

Dzięki temu, że w hipnozie mamy dostęp do zasobów podświadomości, jest ona wspaniałą metodą terapeutyczną. Podświadomość to jakby komputer, sterujący naszym organizmem. Określa wszystko, od ciśnienia krwi i rytmu bicia serca, po tempo przemiany materii czy wydolność systemu odpornościowego. W stanie hipnozy można wprowadzić do tych zapisów korekty – jeśli hipnotyzer przekaże osobie zahipnotyzowanej sugestię, że w ciągu najbliższego miesiąca schudnie cztery kilogramy, stanie się tak niezależnie od tego, czy osoba ta będzie się odchudzać, czy nie. Podświadomość zadba o to, by jadła tyle, aby powstał deficyt energetyczny powodujący utratę właśnie czterech kilogramów.

Tak więc hipnoza jako narzędzie terapii wykorzystuje moc umysłu nieświadomego. Dzięki temu można przypomnieć sobie wydarzenia, które umysł świadomy wyparł (albo ich po prostu nie pamiętamy, bo miały miejsce we wczesnym dzieciństwie), i rozwiązać problemy natury emocjonalnej albo skorygować pewne postawy. Hipnoza umożliwia pozbycie się różnego typu uzależnień i leczenie zaburzeń odżywiania (anoreksji, bulimii, otyłości). Jest niezastąpiona w terapii bezsenności, depresji oraz fobii. Leczy choroby psychosomatyczne, których przyczyny tkwią w podświadomości, jak chociażby astmę (schorzenie typowe dla dzieci nadopiekuńczych rodziców) czy uporczywe migreny. Bez korekty podświadomych wzorców leczenie jest długotrwałe i nieskuteczne.

Najczęściej pod pojęciem hipnozy rozumiemy hipnozę bezpośrednią, podczas której hipnotyzer wprowadza osobę hipnotyzowaną w trans, czyli szczególny stan świadomości, i komunikuje się z nią, przekazując jej różne sugestie. Hipnotyzerzy czasami występujący na estradzie potrafią zaprezentować dość widowiskowe efekty – osoba będąca pod wpływem sugestii hipnotycznej zachowuje się na przykład, jakby parzył ją ogień albo jakby czuła nieprzyjemny zapach. Typowe dla stanu hipnozy jest napięcie mięśni, dzięki któremu osoba zahipnotyzowana leży wsparta jedynie na oparciach dwóch krzeseł, czego na jawie nie potrafiłaby dokonać. Oprócz hipnozy bezpośredniej występuje hipnoza pośrednia, kiedy sugestie hipnotyczne zapisane są na jakimś nośniku i odtwarzane, oraz autohipnoza, gdy dana osoba sama przekazuje sobie sugestie hipnotyczne.

Hipnoza w zasadzie nie jest niebezpieczna. Po pierwsze, nie można nie wyjść ze stanu hipnozy. Przedłużająca się hipnoza przejdzie po prostu w zwykły sen. Po drugie, hipnotyzer nie ma nad nami władzy absolutnej. Nie można nikogo zmusić, by pod wpływem hipnozy lub sugestii posthipnotycznej (która określa, co ma się zrobić po wyjściu ze stanu hipnozy) popełnił czyn niezgodny z jego systemem wartości. Poza tym niektórzy terapeuci pracują z osobami w stanie płytkiej hipnozy, które pamiętają dokładnie przebieg całej sesji (inaczej rzecz się ma przy hipnozie głębokiej). Ponieważ jednak hipnotyzer ma dostęp do wielu informacji, zapisanych w naszej nieświadomości, a także może wprowadzać pewne zmiany w tych zapisach, musi to być osoba zaufana, o nieposzlakowanej uczciwości i fachowa, co może potwierdzić odpowiednim certyfikatem.

Warto sobie uzmysłowić, że każdy z nas ma na co dzień do czynienia z hipnozą. W stan zawężonej świadomości i podatności na sugestie wchodzimy za każdym razem, kiedy chociażby oglądamy reklamy w telewizji. Tego typu sugestie mają na nas bardzo duży wpływ i jeśli sobie tego nie uświadomimy, mogą być dla nas niebezpieczne. Jak inaczej wytłumaczyć to, że choć wiemy o szkodliwości niektórych produktów, regularnie je kupujemy? Specjaliści od reklamy znają potęgę hipnozy oraz przekazów podprogowych i potrafią je wykorzystać, podobnie jak charyzmatyczni przywódcy polityczni, duchowi guru… czy sprzedawcy używanych samochodów.