Jak sobie radzić z somnambulizmem?
Jak sobie radzić z somnambulizmem?
Somnambulizm albo lunatyzm to zaburzenie snu, polegające na podejmowaniu w czasie snu aktywności ruchowej. Nie jest to jedynie będące częstym tematem żartów chodzenie we śnie. Takie przypadki zdarzają się najrzadziej. Na ogół lunatyk podrywa się gwałtownie, siada na łóżku albo wstaje na chwilę. Często przytrafia się to dzieciom. Dorośli cierpią na to zaburzenie na ogół wtedy, gdy śpią za mało albo bardzo nieregularnie. Osoby w takim stanie nie należy gwałtownie budzić, gdyż będzie zdezorientowana i może to spowodować gwałtowną reakcję. Lunatyzm rzadko powoduje bezpośrednie zagrożenie, ale ponieważ świadczy o poważnych zaburzeniach snu, nie powinno się go lekceważyć.
Co może powodować lunatyzm?
Dla lunatyków charakterystyczne jest zapadanie w patologicznie głęboki sen, podczas którego szczególnie aktywne są fale delta. Przyczyną lunatyzmu najczęściej jest niewłaściwy tryb życia. Cierpią na to zaburzenie osoby, które nie śpią wystarczająco długo i mają poważny deficyt snu. Kiedy już zasną, sen jest bardzo głęboki i może dojść do ataku. Problemy mają również ci, którzy prowadzą bardzo nieregularne życie i chodzą spać o różnych porach. Czasem lunatyzm pojawia się u osób, w których życiu zaszły poważne zmiany mające wpływ na jakość snu, na przykład przyjście na świat dziecka czy praca na nocną zmianę. Drugą typową przyczyną występowania lunatyzmu są problemy psychiczne. Mogą to być zaburzenia o charakterze depresyjnym lub lękowym, które prowadzą do pojawienia się kłopotów ze snem. Bardzo częstą przyczyną lunatyzmu są także zaburzenia oddychania spowodowane na przykład przerostem migdałków albo zespołem bezdechu śródsennego. Utrudnienie oddychania powoduje zmiany w chemicznym składzie krwi, na które mózg reaguje próbą wybudzenia danej osoby. Pobudzenie nie jest jednak dość silne, by wybudzenie było pełne, stąd wstawanie, siadanie czy rozglądanie się w czasie snu. Wyleczenie zaburzeń oddychania powoduje na ogół ustąpienie objawów lunatyzmu.
Jakie czynniki sprzyjają wystąpieniu somnambulizmu?
Oprócz najbardziej typowych przyczyn somnambulizmu, jakimi są zaburzenia snu i stres, zaburzenia psychiczne oraz problemy z oddychaniem, należy jeszcze wymienić inne czynniki. Szkodliwy jest niedobór magnezu. Atak lunatyzmu może wywołać zatrucie alkoholem oraz przyjmowanie różnych leków, na przykład uspokajających i nasennych oraz stosowanych w leczeniu alergii preparatów antyhistaminowych. Do wystąpienia somnambulizmu może przyczynić się także gorączka, atak padaczki, atak astmy oraz refluks żołądkowo-przełykowy. Narażone na ataki są kobiety w ciąży i miesiączkujące. Przyczyną mogą być także zaburzenia rytmu serca.
Kiedy należy skontaktować się z lekarzem?
Konsultacja ze specjalistą jest konieczna, gdy ataki mają gwałtowny charakter i są połączone z napadami lęku. W przypadku, gdy chory raptownie zrywa się z łóżka i wstaje oraz przemieszcza po sypialni czy mieszkaniu, występuje zagrożenie, że dojdzie do jakiegoś urazu. Jednak prawdopodobieństwo naprawdę groźnego wypadku nie jest duże, gdyż rzadko dochodzi w przypadku somnambulizmu do klasycznego „chodzenia we śnie”, kiedy chory potrafi opuścić nie tylko sypialnię, ale nawet mieszkanie czy dom. Przed podjęciem leczenia farmakologicznego należy starannie ustalić, jaka jest przyczyna ataków. Może być tak, że wyregulowanie rytmu snu i czuwania oraz uzupełnienie niedoborów snu spowoduje złagodzenie albo cofnięcie się objawów.
Jak leczyć somnambulizm?
Przede wszystkim należy zadbać o tryb życia osoby chorej. Regularny i długi sen oraz relaks łagodzący napięcia i stres mogą spowodować cofnięcie się objawów. Czasem stosuje się w tym celu środki antydepresyjne. Skuteczne może być także wyleczenie zaburzeń oddychania. Odpowiednia dieta może wpłynąć pozytywnie na jakość snu i spowodować ustąpienie objawów refluksu, który także powoduje lunatykowanie. Bardzo skuteczne jest wpływanie za pomocą leków lub psychoterapii na głębokość snu – jeśli chory nie wejdzie w zbyt głęboką fazę snu, objawy ustępują.
Gdy lunatykuje dziecko
Lunatykowanie występuje u niemal połowy dzieci do 12 roku życia. Dziecko zachowuje się, jakby nie spało, ma otwarte oczy, omija przeszkody, bawi się lub przegląda książkę, może próbować wyjść z domu. Odpowiada na pytania, ale mówi wolniej i nie zawsze poprawnie. Często ponownie zasypia poza swoim łóżkiem. Rano nie pamięta tego epizodu. Zazwyczaj jest to spowodowane niedojrzałością układu nerwowego i z czasem ustępuje, dlatego o ile ataki nie są szczególnie uciążliwe, nie jest konieczne podejmowanie leczenia. Dziecku należy jedynie zapewnić bezpieczeństwo i odpowiedni relaks przed snem. Dziecko cierpiące na lunatyzm nie powinno spać na górze piętrowego łóżka. Z jego pokoju należy usunąć przedmioty ostre i takie, które mogłyby spowodować uraz. Należy zabezpieczyć okna, balkony czy schody, by dziecko nie wypadło.
